Appenzeller

Appenzeller to pies, który uwielbia aktywność, dlatego najlepiej sprawdzi się u boku usportowionej osoby. Najlepszym miejscem do życia dla tego psa będzie gospodarstwo rolne, gdzie szwajcarski pies pasterski będzie mógł spełniać swoje naturalne potrzeby.

Z naszego artykułu dowiesz się więcej o charakterze psów tej rasy, ich potrzebach pielęgnacyjnych, wymaganiach bytowych, kondycji zdrowotnej oraz typowych wadach, które dyskwalifikują te zwierzęta z dalszej hodowli.

Skąd pochodzi appenzeller?

Pies z Appenzell, to jedna z czterech szwajcarskich ras psów pasterskich, która pochodzi od molosów, które zostały sprowadzone w ten rejon Europy z legionami rzymskimi. W górzystych terenach obecnej Szwajcarii rzymskie molosy krzyżowano z lokalnymi psami, uzyskując zbliżone wyglądem, ale różniące się wielkością psy pasterskie.

Odmiany szwajcarskich psów pasterskich znane są dobrze od średniowiecza – już w tamtych czasach pełniły one rolę psów do stróżowania w gospodarstwach oraz do zaganiania stad.

Mimo wielowiekowej tradycji appenzeller został opisany po raz pierwszy dopiero w 1853 roku, w publikacji „Życie zwierząt w Alpach”, gdzie podkreślono takie jego cechy, jak: donośne szczekanie, średnia wielkość, krótki włos, wielobarwne umaszczenie, ogólny wygląd przypominający szpica.

Szczególny wkład w rozwój rasy włożył Max Sieber, inspektor leśny i entuzjasta tych psów, który w 1895 roku zwrócił się do Szwajcarskiego Związku Kynologicznego o wsparcie dla appenzellera. Jego apel zaowocował przyznaniem przez kanton St. Gallen 400 franków na rozwój hodowli. Dzięki tej inicjatywie utworzono komisję, która opracowała cechy charakterystyczne rasy i zakupiła pierwsze psy hodowlane – dziewięć psów i siedem suk. Już trzy lata później, na międzynarodowej wystawie psów w Winterthur, wystawiono osiem appenzellerów w nowo utworzonej klasie psów górskich do bydła.

Kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości appenzellera odegrał prof. Albert Heim, który w 1906 roku założył klub rasy. Ważnym krokiem w kierunku profesjonalnej hodowli było wprowadzenie obowiązkowej rejestracji szczeniąt w księdze rodowodowej, co zapoczątkowało kontrolowaną hodowlę w czystości rasy.

Pierwszy oficjalny wzorzec rasy został opracowany w 1914 roku przez prof. Heima, co pozwoliło jednoznacznie wyodrębnić appenzellera spośród innych szwajcarskich psów pasterskich. Jego ojczyzną uznano region Appenzell, jednak z czasem rasa stała się popularna nie tylko w Szwajcarii, ale i poza jej granicami.

W 1954 roku appenzeller został oficjalnie uznany przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI), co potwierdziło jego status jako rasy o unikalnych cechach.

W Polsce pierwszy przedstawiciel tej rasy pojawił się dopiero w 1999 roku, gdy sprowadzono sukę o imieniu Fantazja from Balihara Ranch. Rok później dołączył do niej pies IRCO r. Brunngberg, a w 2002 roku w hodowli „Z Wojtatówki” przyszedł na świat pierwszy miot appenzellerów w kraju.

Appenzeller – wygląd psa

Appenzeller to dużej wielkości pies, o zwartej budowie ciała, o niemal kwadratowej sylwetce: klatka piersiowa jest szeroka, sięga do łokci i jest owalna; lędźwie są krótki i dobrze umięśnione; grzbiet jest średniej długości, mocny i prosty. Wzrost w kłębie do długości tułowia wynosi 9:10.

Głowa psa jest lekko klinowata; kufa umiarkowanie długa; oczy migdałowatego kształtu, niezbyt duże, brązowego koloru. Uszy osadzone wysoko i o szerokim rozstawie, zwisając przylegają do policzków. Gdy pies wykazuje czymś zainteresowanie uszy zostają skierowane ku przodowi.

Ogon appenzellera jest mocny, średniej długości, osadzony wysoko, i zakręcony nad grzbietem lub na boku.

Masa ciała	Dorosłe psy ważą 22-25 kg
Wzrost	Psy: 52-56 cm +- 2 cm Suki: 50-54 cm +- 2 cm
Rodzaj sierści	Szata podwójna, zwarta i przylegająca. Włos okrywowy gęsty i błyszczący. Podszerstek gęsty, czarny, brązowy lub szary. Niepożądane prześwity podszerstka. Lekko falujący włos na kłębie i grzbiecie tolerowany lecz niepożądany.
Maść	Podstawowa czarna lub czekoladowa (hawana) z symetrycznym rdzawobrązowym podpalaniem i białymi znaczeniami. Małe rdzawobrązowe plamki nad oczami. Podpalanie również na policzkach, symetrycznie po obu stronach klatki piersiowej na wysokości stawów barkowych oraz na kończynach, gdzie musi rozdzielać umaszczenie czarne lub czekoladowe od białego.

Charakter: Czy appenzeller to pies dla mnie?

Appenzeller to bystry, przenikliwy, inteligentny pies pasterski i stróżujący, który lubi szczekać i potrzebuje codziennie dużej dawki ruchu i zadań do wykonywania. Z całą pewnością nie jest to pies do życia w mieście. Nie jest to również rasa polecana dla wygodnickich domatorów. W stosunku do obcych jest to pies podejrzliwy, podchodzący z dystansem. Przyjaciół rodziny, których zna, wita wylewnie.

Aktywność

Appenzeller to żywy, nieustraszony i bardzo aktywny pies, który z całą pewnością nie zadowoli się trzema krótkimi spacerami po blokowisku. Z uwagi na przeznaczenie jest to pies przede wszystkim wiejski, który będzie czuł się dobrze, mając do patrolowania duży teren posesji lub zaganiając zwierzęta gospodarskie. Silny instynkt stadny wręcz zabrania psu ucieczki ze swojego terytorium.

Jeżeli pies nie będzie miał możliwości żyć w gospodarstwie rolnym, to opiekun musi znaleźć czas na długie spacery po łąkach i lasach, połączone z zadaniami – mogą to być zadania w ramach treningu wybranego psiego sportu.

Warunki bytowe

Appenzeller to pies niewrażliwy na pogodę – jest bardzo odporny. Nadaje się do całorocznego życia w przydomowym kojcu, ale takim, który spełnia cywilizowane standardy. Pies nie może przez cały dzień pracować jedynie jako stróż posesji. Opiekun musi zapewnić zwierzęciu trzy aktywne spacery na zewnętrznym terenie, którego zwierzę na co dzień nie patroluje.

Pielęgnacja

Krótka sierść appenzellera jest łatwa w pielęgnacji. Pies żyjący całorocznie na dworze linieje naturalnie wiosną i jesienią. Gdy pies żyje w domu sierść będzie gubił systematycznie przez cały rok, ale ze zwiększoną intensywnością wiosną i jesienią. W tym czasie pies powinien być wyczesywany każdego dnia, by pomóc mu jak najszybciej pozbyć się martwego włosa. W okresie pomiędzy linieniami psa można szczotkować raz w tygodniu. Z podobną częstotliwością należy wykonywać przeglądu oczu, uszu i gruczołów okołoodbytowych. Kąpiele zalecane są raz na trzy miesiące.

Inne zwierzęta

Szwacjarski pies pasterski zazwyczaj żyje w zgodzie z innymi psami. Jego naturalny instynkt pasterski sprawia, że bierze pod opiekę inne zwierzęta domowe, z którymi został wychowany. Wobec obcych psów, które wejdą na jego teren jest jednak nietolerancyjny.

Zdrowie: czy appenzeller to chorowita rasa psów?

Appenzeller to pies o dobrym zdrowiu: silny, wytrzymały na złe warunki atmosferyczne – psy tej rasy żyją średnio 12-14 lat. Mimo atletycznej sylwetki psy muszą być chronione przed udarem cieplnym, dlatego przydomowy kojec powinien mieć zadaszenie i automatyczne poidło. Szczenięta do czasu osiągnięcia dojrzałości fizycznej nie powinny być intensywnie trenowane.

Mimo wszystko psy tej rasy mogą cierpieć na wybrane choroby:

• Dysplazja stawów biodrowych
• Dysplazja stawów łokciowych
• Postępujący zanik siatkówki
• Ektropium
• Entropium
• Rozszerzenie i skręt żołądka

Żywienie appenzellera: Jaką karmę wybrać?

Appenzellery nie wykazują nadwrażliwości pokarmowej, co powoduje, że większość osobników tej rasy może być karmiona zarówno gotowymi suchymi i/lub mokrymi karmam komercyjnymi, a także dietą domową lub BARFem.

Samodzielnie gotowana dieta musi być jednak prawidłowo zbilansowana i dostosowana do potrzeb żywieniowych psa na danym etapie życia. Zarówno dieta domowa, jak i dieta BARF wymagają konsultacji ze specjalistą ds. żywienia zwierząt domowych. W diecie psa, poza prawidłowo określoną zawartością białka, tłuszczu i węglowodanów niezbędne są również suplementy witaminowo-mineralne, które zapewnią psu składniki, których organizm zwierzęcia nie syntetyzuje w odpowiedniej ilości.

Appenzeller hodowla

Przed wyborem appenzellera z hodowli, warto dokładnie przeanalizować historię jego rodziców. Do dalszej hodowli powinno się wybierać tylko te psy, które spełniają określone kryteria – proces selekcji hodowlanej powinien być przeprowadzany przez doświadczonych hodowców o szerokiej wiedzy kynologicznej.

Metryka, przegląd hodowlany i rodowód

Metryka to dokument potwierdzający pochodzenie psa i stanowiący podstawę do wyrobienia rodowodu. Każdy hodowca zarejestrowany w ZKwP ma obowiązek przekazać nabywcy szczenięcia metrykę. Hodowca musi zgłosić miot do oddziału ZKwP w ciągu dwóch tygodni od narodzin. Na tej podstawie, około 6. tygodnia życia szczeniąt, komisja hodowlana przeprowadza kontrolę w miejscu ich urodzenia. Podczas tej wizyty ocenia się ogólny stan fizyczny szczeniąt, zgryz, oznakowanie oraz warunki panujące w hodowli. Na podstawie protokołu z tej kontroli hodowca otrzymuje metryki dla szczeniąt, które następnie przekazuje nowym właścicielom.

W przeszłości metryki otrzymywała tylko część szczeniąt z miotu, jednak obecnie są one wydawane wszystkim bez wyjątku. Jeśli hodowca twierdzi inaczej, powinno to wzbudzić podejrzenia u kupującego.

Rodowód to dokument potwierdzający przynależność psa do danej rasy oraz dostarczający szczegółowych informacji o jego pochodzeniu, przodkach, ich osiągnięciach, badaniach i wyszkoleniu. Posiadanie rodowodu nie jest obowiązkowe, ale jest niezbędne, jeśli planuje się udział psa w wystawach czy założenie hodowli. Aby uzyskać rodowód, właściciel musi posiadać metrykę psa wydaną przez ZKwP, zarejestrować się jako członek w wybranym oddziale ZKwP i uiścić opłatę członkowską. Następnie należy złożyć metrykę oraz umowę kupna psa w oddziale, który przekaże dokumenty do Zarządu Głównego ZKwP w celu wystawienia rodowodu.

Rodowody wydawane przez ZKwP są honorowane przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI), której ZKwP jest jedynym członkiem z Polski.

Ile kosztuje appenzeller?

Szczenięta appenzellera z legalnie działających hodowli mogą kosztować od 3000 do 5000 zł. Do tej ceny należy doliczyć koszty wyprawki oraz miesięcznego utrzymania psa dużej rasy.

Wady dyskwalifikujące psy z dalszej hodowli

• Agresja lub nadmierna lękliwość.
• Wyraźne wady budowy lub poważne zaburzenia zachowania.
• Przodozgryz lub tyłozgryz.
• Entropium lub ektropium.
• Niebieskie lub niebiesko-plamiste oczy.
• Sierpowaty ogon, którego czubek nie sięga nasady ogona, zdecydowanie wiszący lub załamany ogon.
• Sierść inna niż dwuwarstwowa (stockhaar).
• Maść inna niż trójbarwna.
• Maść podstawowa inna niż czarna lub czekoladowa (hawana).
• Każdy pies, wykazujący wyraźne deformacje budowy i zaburzenia zachowania powinien być zdyskwalifikowany.
• Samce muszą mieć dwa normalnie rozwinięte jądra, w pełni wyczuwalne w mosznie.

Ciekawostki o appenzellerach

• Nazwa rasy pochodzi od kantonu Appenzell w Szwajcarii, skąd wywodzą się te psy.
• Wyróżnikiem appenzellera jest jego ogon, który podczas ruchu jest noszony wysoko i zakręcony nad grzbietem, tworząc kształt przypominający trąbkę pocztową.

Bibliografia

M. Ceregrzyn (red.), Psy rasowe. Kompendium lekarza weterynarii i hodowcy, MI Polska, Warszawa 2008.

J. Cunlife, przekład M. Redlicki, Rasy psów. Kompendium, wyd. Parragon, UK 2007.

E. Verhoef-Verhallen, Encyklopedia psów, D.W. Bellona, Warszawa 2003.

www.zkwp.pl/wzorce/46.pdf