Jajko w diecie psa: kompletny przewodnik

Korzyści z podawania jajek psom

Wartości odżywcze jajka

Jaja to źródło łatwo przyswajalnego białka o najwyższej jakości biologicznej, zawierającego wszystkie niezbędne aminokwasy egzogenne. W ich składzie znajdują się również znaczne ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin A, D, E, witamin z grupy B oraz wielu innych składników odżywczych.

Jajko jako źródło białka

Średnie jajko (56 g) zawiera 7 g białka, z czego większość znajduje się w białku, a mniejsza część w żółtku. Ze względu na dwukrotnie większą masę białka w porównaniu do żółtka, głównym źródłem białka w jajku jest jego białko.

Białko jajka kurzego składa się w 88% z wody, 11% z białka oraz około 1% węglowodanów i składników mineralnych. Dla psów i innych zwierząt białko jajka kurzego ma najwyższą wartość biologiczną. Jest łatwo strawne zarówno dla ludzi, jak i dla starszych psów, które często cierpią na zanik mięśni (sarcopenia).

Jajka są również jednym z najbardziej kompletnych źródeł aminokwasów, które są budulcem białek. Białko jajka zostało uznane za międzynarodowy wzorzec wartości odżywczej ze względu na skład i proporcje aminokwasów egzogennych.

Formy podania jajek

Surowe jajko: zalety i ryzyka

Czy podawanie surowych jajek psu to dobry pomysł? Opinie na ten temat są podzielone. Surowe jajko ma najwyższą wartość odżywczą, jednak podawanie go w tej formie budzi kontrowersje ze względu na obecność awidyny, która może prowadzić do niedoboru biotyny. W rzeczywistości jednak problem ten rzadko dotyczy psów, ponieważ awidyna ulega neutralizacji w kwaśnym środowisku żołądka psa.

Znacznie większym zagrożeniem dla zdrowia psów są bakterie z rodzaju Salmonella, które mogą znajdować się w skorupkach, surowym białku i żółtku jajka. Bakterie te mogą wywołać salmonellozę, objawiającą się gorączką, wymiotami i biegunką, zarówno u psów, jak i u ludzi. Spożycie nieświeżego surowego jajka przez psa może również prowadzić do zatrucia pokarmowego.

Gotowane jajko: bezpieczna alternatywa

Gotowane jajko nie zawiera tyle prozdrowotnych składników co surowe, ale nadal stanowi wartościowy, bezpieczniejszy dodatek do psiej diety. Możemy podawać psu jajka ugotowane na miękko (2-4 minuty), na twardo (8-10 minut) lub tylko sparzone wrzątkiem. Ważne jest, aby podczas gotowania nie dodawać soli do wody i przed podaniem ostudzić jajka.

Smażone jajko: dlaczego unikać?

Smażenie nie jest najlepszym sposobem na przygotowanie jajka dla pupila. Wymaga użycia dużej ilości tłuszczu, jak olej lub masło, a podczas smażenia mogą powstawać szkodliwe substancje. W rezultacie posiłek złożony ze smażonych jaj jest wysokokaloryczny, ciężkostrawny i niezbyt zdrowy. Regularne podawanie psu smażonych jaj może prowadzić do nadwagi i zapalenia trzustki.

Składniki jajka i ich wpływ na zdrowie psa

Żółtko jajka: bogactwo witamin

Żółtko jaja stanowi biologiczne źródło substancji odżywczych dla rozwijającego się zarodka. W żywieniu psów dostarcza jednych z najłatwiej przyswajalnych składników odżywczych. Do najcenniejszych składników żółtka należą: nienasycone kwasy tłuszczowe, lecytyna i cholina, ksantofile, witaminy, foswityna oraz immunoglobuliny. Żółtko składa się w 50% z wody i w 50% z suchej masy. Znajdujące się w nim fosfolipidy mają korzystny wpływ na wątrobę i trzustkę. Barwniki żółtka chronią oczy przed promieniowaniem UVA oraz degeneracją plamki żółtej i siatkówki. Żółtko jaja kurzego jest smacznym uzupełnieniem codziennej diety psów i kotów, poprawiając kondycję skóry i sierści oraz ogólny stan zdrowia zwierzęcia.

Białko jajka: źródło aminokwasów

Wśród opiekunów psów istnieje przekonanie, że surowe białko kurze nie jest wartościowym dodatkiem w diecie psa. To jednak nieprawda. Białko zawiera wiele cennych składników odżywczych i jest znacznie mniej kaloryczne niż żółtko. Składa się głównie z wody i białka, w tym wszystkich niezbędnych psu aminokwasów egzogennych. W porównaniu do żółtka, białko jajka jest bogatsze w witaminę B3 (niacynę), potas, sód i magnez.

Białko jajka jest zdrowym uzupełnieniem diety zarówno dla psów aktywnych, szczeniąt, jak i starszych zwierząt. Dlatego, aby wzbogacić dietę psa o jajko, najlepiej podawać je w całości.

Skorupki jajek: naturalne źródło wapnia

Podawane psu gotowane jajka zawsze powinny być starannie obrane ze skorupki, aby uniknąć ryzyka wbicia się jej pod dziąsło lub uszkodzenia przełyku psa. Warto jednak wiedzieć, że drobno zmielone skorupki jaj są doskonałym źródłem wapnia, ponieważ składają się prawie wyłącznie z węglanu wapnia. Można je wykorzystać do bilansowania diety domowej. Natomiast przy stosowaniu pełnoporcjowej karmy komercyjnej nie ma potrzeby uzupełniania wapnia. Wręcz przeciwnie – dodawanie skorupek jaj do karmy może powodować zaparcia u psa i zaburzyć proporcje wapnia do fosforu w diecie.

Potencjalne zagrożenia i przeciwwskazania

Awidyna i niedobór biotyny

Białko jaj zawiera awidynę, której zadaniem jest ochrona jaja przed zakażeniem poprzez wiązanie biotyny, stymulującej namnażanie się bakterii. Przeciętne jajko zawiera około 1800 μg awidyny, która w jelicie łączy się z biotyną dostarczoną z pokarmem, uniemożliwiając jej wchłanianie. Awidyna dezaktywuje się dopiero po 4 minutach gotowania.

Jednak ryzyko niedoboru biotyny u psów jest niewielkie, ponieważ witamina ta jest obecna w pokarmie, występuje w dużych ilościach w żółtku jaja, wątrobie i drożdżach. Może być też syntetyzowana przez mikrobiotę przewodu pokarmowego, dlatego biotyna nie jest niezbędnym składnikiem odżywczym dla zdrowych psów.

Salmonella: jak uniknąć zakażenia?

Największym zagrożeniem przy podawaniu surowych jaj jest ryzyko skażenia bakteriami z rodzaju Salmonella i Campylobacter. W większości przypadków bakterie Salmonella nie wywołują u psów żadnych objawów, ale mogą prowadzić do rozsiewania bakterii przez zwierzę, co stanowi zagrożenie dla domowników, zwłaszcza osób starszych i dzieci. Salmonella może być niebezpieczna dla szczeniąt oraz psów z osłabionym układem odpornościowym. Osłabienie odporności i zwiększona podatność na infekcje mogą występować przy wielu problemach zdrowotnych, takich jak cukrzyca, choroby wątroby, nerek, serca czy trzustki. Również psy z niektórymi nowotworami i po niedawnych zabiegach chirurgicznych są bardziej narażone na zakażenia bakteryjne. U szczeniąt i osłabionych psów objawy salmonellozy mogą być śmiertelne.

Ryzyko zakażenia bakteryjnego można wyeliminować, gotując jaja na twardo.

Jak często podawać jajka psom?

Jadłospis psa należy zbilansować tak, aby dostarczał właściwe proporcje białek, tłuszczy i węglowodanów. Jajko jest stosunkowo niskokalorycznym posiłkiem – jedno surowe jajo zawiera około 80 kcal. Jednak zbyt duża ilość jajek w diecie psa może prowadzić do nadwagi. Dlatego ilość jajek powinna być dostosowana do wieku, wagi i trybu życia psa. Ile jajek może jeść pies?

Zdrowe, dorosłe psy o średnim lub dużym poziomie aktywności mogą zjeść nawet jedno jajko dziennie. Jeśli pies jest szczupły i dużo się rusza, taki przysmak, podawany regularnie, nie powinien prowadzić do nadwagi.

Starsze i mniej aktywne psy powinny dostawać jajka nie częściej niż co drugi dzień, czyli około 3 razy w tygodniu. Psy ras miniaturowych mogą raczyć się tym przysmakiem co trzy dni lub częściej, pod warunkiem że kurze jajka zostaną zastąpione mniejszymi, na przykład przepiórczymi.

Jajko w diecie psa z różnymi dolegliwościami zdrowotnymi może nie być najlepszym pomysłem. Dlatego, jeśli nasz pupil zmaga się z problemami zdrowotnymi, należy skonsultować podawanie jaj z lekarzem weterynarii. W przypadku takiego psa surowe jajko będzie raczej niewskazane, więc lepiej podawać jajko gotowane.

Piśmiennictwo

1. Chojnacka i wsp. 2009. Enzymatic enrichment of egg-yolk phosphatidylcholine with α-linoleic acid. Biotechnology Letters. 31, 705-709.
2. Leśnierowski G., Kijowski J. 2007. Lysozyme. In: Bioactive egg compounds. Eds.: R. Huopalahti, R. Lopez-Fandino, M. Anton, R. Schade. Springer-Verlag, Berlin 2007, pp. 33-42.
3. Sikorski Z. E. 1996. Charakterystyka białek – głównych surowców żywnościowych. W: Chemiczne i funkcjonalne właściwości składników żywności. Red. Z. E. Sikorski. Wyd. 2. Warszawa, WNT.
4. Samman i wsp. 2009. Fatty acid composition of certified organic, conventional and omega-3 eggs. Food Chemistry. 116, 911-914.
5. Ceregrzyn M., Lechowski R., Barszczewska B. (2013). Podstawy żywienia psów i kotów.
6. Andersen, C. J. (2015). Bioactive egg components and inflammation. Nutrients, 7(9), 7889-7913.
7. Carter, M. E., & Quinn, P. J. (2000). Salmonella infections in dogs and cats. Salmonella in domestic animals, 14, 231-244.
8. Evenepoel, P., Geypens, B., Luypaerts, A., Hiele, M., Ghoos, Y., & Rutgeerts, P. (1998). Digestibility of cooked and raw egg protein in humans as assessed by stable isotope techniques. The Journal of nutrition, 128(10), 1716-1722.
9. György, P., Rose, C. S., & Tomarelli, R. (1942). Investigations on the stability of avidin. Journal of Biological Chemistry, 144(1), 169-173.