Matowa sierść u psa

Typowymi przyczynami matowej sierści u psa są: niezbilansowana dieta oraz brak regularnej pielęgnacji. Przyczyn matowej sierści u psa jest jednak więcej.  

Matowa sierść u psa

Zmatowienie sierści psa to nietypowy objaw, który może towarzyszyć wielu różnym chorobom. Przewlekły stres, niedożywienie, niedoczynność tarczycy czy cukrzyca to tylko niektóre przykłady problemów zdrowotnych wpływających na stan skóry i sierści psów. W poniższym artykule opisaliśmy najczęstsze problemy zdrowotne objawiające się matową sierścią – w kolejności od tych, którym opiekun psa może zaradzić samodzielnie, aż po te, które wymagają leczenia przez lekarza weterynarii.

Dlaczego zdrowa skóra psa jest taka ważna?

Skóra psa to największy organ w jego ciele. Jej głównym zadaniem jest ochrona narządów wewnętrznych przed niekorzystnymi czynnikami środowiskowymi. Chroni organizm psa przed promieniowaniem UV, zimnem, ciepłem, bakteriami, grzybami oraz uszkodzeniami mechanicznymi. Bierze również udział w syntezie witaminy D – pod wpływem promieniowania słonecznego. Stanowi także magazyn tkanki tłuszczowej, zapewniając rezerwę energii.

Skóra pełni też inne ważne funkcje: wydziela sebum, które natłuszcza sierść. Znajdują się w niej receptory czuciowe oraz komórki odpornościowe reagujące na patogeny.

W większości przypadków kondycja sierści zależy od zdrowia skóry. Dlatego psy z matową sierścią powinny zawsze przejść pełną diagnostykę w kierunku chorób skóry.

Dlaczego sierść psa jest matowa – główne przyczyny

W niektórych przypadkach wstępne rozpoznanie choroby jest możliwe już podczas badania klinicznego – na podstawie rozmieszczenia zmian skórnych. Niestety, nie wszystkie choroby da się zdiagnozować wyłącznie na podstawie widocznych objawów. Lista możliwych przyczyn w rozpoznaniu różnicowym może obejmować:

Błędy żywieniowe:

• dieta uboga w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6
• niezbilansowana dieta (mało białka, witamin i minerałów)
• niedobory witaminowe (zwłaszcza wit. A, E, biotyny i cynku)
• odwodnienie

Choroby alergiczne:

• alergia pokarmowa (np. na kurczaka, wołowinę, gluten)
• atopowe zapalenie skóry (alergeny środowiskowe, jak roztocza, pyłki)
• alergia kontaktowa (szampony, detergenty, obroże przeciw pchłom)

Choroby pasożytnicze:

• inwazja pcheł
• pasożyty wewnętrzne (tasiemce, glisty)
• świerzbowiec (świerzb)

Choroby endokrynologiczne:

• niedoczynność tarczycy
• choroba Cushinga (nadczynność nadnerczy)
• cukrzyca

Choroby dermatologiczne:

• infekcje grzybicze skóry (np. Malassezia)
• infekcje bakteryjne skóry
• łojotokowe zapalenie skóry

Choroby ogólnoustrojowe:

• przewlekłe choroby wątroby
• choroby nerek
• choroby jelit (np. zapalne choroby jelit – IBD)

Czynniki środowiskowe:

• zbyt częste kąpiele (usuwające naturalną warstwę lipidową skóry)
• używanie nieodpowiednich kosmetyków
• przebywanie w ogrzewanych lub klimatyzowanych pomieszczeniach (suche powietrze)

Stres i problemy behawioralne:

• przewlekły stres
• niepokój, lęk separacyjny
• nuda (brak stymulacji)

Deficytowa dieta a matowa sierść u psa

Jednym z problemów, który może powodować zmatowienie sierści u psa, jest nieprawidłowa dieta – uboga w niezbędne składniki odżywcze. To jednak przyczyna, którą zdeterminowany opiekun może wyeliminować samodzielnie.

Podstawowym składnikiem diety wpływającym na kondycję skóry jest białko pochodzenia zwierzęcego, rozkładane w procesie trawienia na aminokwasy. Szczególnie polecane jest podawanie psu karmy zawierającej białko o wysokiej strawności – na przykład z indyka lub jagnięciny.
Istotną rolę w utrzymaniu zdrowej skóry, a co za tym idzie – również sierści, odgrywają kwasy tłuszczowe. To one są podstawowym budulcem wielu lipidów. W diecie psa szczególnie ważne są niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) omega-3 i omega-6. Wspierają one prawidłowe trawienie i przyswajanie składników odżywczych, wzmacniają odporność, a także poprawiają stan skóry i sierści.

Kwasy omega-3 są trudniej dostępne w codziennej diecie, dlatego warto podawać je psu dodatkowo w formie suplementów. Do omega-3 należą: EPA (kwas eikozapentaenowy), DHA (kwas dokozaheksaenowy) oraz ALA (kwas alfa-linolenowy). Ich główne działanie polega na łagodzeniu stanów zapalnych oraz wspieraniu równowagi hormonalnej w organizmie psa.

Zarówno białko, jak i tłuszcze znajdują się w gotowych karmach dla psów – zbilansowanych zgodnie z potrzebami zwierząt na różnych etapach życia, niezależnie od tego, czy pracują, czy prowadzą kanapowy tryb życia.

Matowa sierść a pielęgnacja psa

U psów, które nie są regularnie kąpane, sierść może z czasem stać się matowa z powodu nagromadzenia kurzu i brudu. Częstotliwość kąpieli zależy od rodzaju okrywy włosowej oraz stylu życia psa.

Psy krótkowłose, które rzadko się brudzą, można kąpać co 2–3 miesiące, a codzienne zabrudzenia usuwać wilgotnym ręcznikiem. Psy szorstkowłose oraz te z gęstym podszerstkiem, jeśli są regularnie czyszczone po spacerach, wymagają kąpieli mniej więcej raz na 4 miesiące. Psy bezwłose mają bardziej wrażliwą skórę i potrzebują częstszych kąpieli – latem co 7–10 dni, zimą co 14–20 dni – przy użyciu łagodnych szamponów oraz ochrony przeciwsłonecznej. Psy mieszkające na zewnątrz powinny być kąpane rzadziej – wystarczy raz na pół roku, by nie naruszać naturalnej, ochronnej warstwy skóry.
W każdym przypadku należy pamiętać o regularnym wyczesywaniu sierści, ponieważ nadmiar podszerstka może sprawiać wrażenie, że sierść jest matowa.

O tym, jak często czesać psa i jakich narzędzi do tego używać, napisaliśmy w osobnym artykule.

Choroby pasożytnicze a kondycja skóry i sierści psa

Zarówno pasożyty zewnętrzne, jak i wewnętrzne mogą negatywnie wpływać na kondycję skóry i sierści psa.

Kontakt ze śliną pcheł może prowadzić do reakcji alergicznych i silnego świądu. Pies, który cierpi, wygryza i drapie skórę oraz wylizuje sierść. Ciągłe uszkodzenia skóry sprzyjają rozwojowi wtórnych infekcji – bakteryjnych, grzybiczych lub drożdżakowych. W każdym z tych przypadków stan skóry i sierści zwykle wyraźnie się pogarsza.

U psów silnie zarobaczonych – czyli pozbawianych składników odżywczych – często dochodzi do łamliwości włosów i zmatowienia sierści.

Regularne odrobaczanie (zwykle raz na 3 miesiące) oraz stała ochrona przed pasożytami zewnętrznymi – takimi jak pchły, wszy, wszoły czy kleszcze – mogą uchronić psa przed wieloma poważnymi chorobami, w których matowa sierść to tylko jeden z objawów.

Matowa sierść u psa ze stresu

Zmatowienie sierści może być również spowodowane długotrwałym stresem – często obserwuje się to u psów, które przez dłuższy czas przebywają w schroniskach.

Przewlekły stres powoduje nadmierne wydzielanie kortyzolu, co zaburza równowagę hormonalną i negatywnie wpływa m.in. na kondycję skóry. Sierść psa cierpiącego z powodu długotrwałego stresu staje się sucha, matowa i łamliwa.

Stres może też prowadzić do problemów behawioralnych, które objawiają się samouszkodzeniami – pies może zacząć się wygryzać, drapać i wylizywać tak intensywnie, że dochodzi do uszkodzeń skóry.

Plan diagnozy przy chorobach skóry i sierści

W każdym przypadku proces diagnozowania przyczyny powinien być przeprowadzony przez lekarza weterynarii. Schemat rozpoznania zwykle obejmuje wywiad, badanie kliniczne oraz badania laboratoryjne.

W leczeniu problemów skórnych niemal zawsze, jeszcze przed postawieniem rozpoznania, profilaktycznie stosuje się odrobaczanie oraz środki przeciwko pasożytom zewnętrznym.

Wywiad kliniczny jest bardzo szczegółowy. Lekarz musi ustalić: kiedy pojawiły się zmiany, czy występują stale, czy sezonowo, czy mają związek z miejscem przebywania psa, czy zmatowieniu towarzyszą inne objawy (np. świąd), czy pies mieszka z innymi zwierzętami, jaką pełni funkcję (pies myśliwski, obronny, sportowy itd.), czym i jak jest karmiony oraz jakie leki przyjmował lub przyjmuje.

Podczas badania klinicznego lekarz oceni stan skóry, podszerstka i włosa okrywowego. Sprawdzi, czy na skórze nie występują inne zmiany, takie jak: grudki, guzki, bąble, wybroczyny, oraz czy nie pojawiły się zmiany wtórne – łojotok, strupy, wrzody, nadżerki. W trakcie badania wykluczy również obecność pcheł.

Lekarz może też zdecydować o wykonaniu dodatkowych badań diagnostycznych, takich jak: zeskrobina, hodowla, badanie lampą Wooda, preparat odciskowy, biopsja, badania krwi czy dieta eliminacyjna.

Co zrobić, by sierść psa była lśniąca?

W przypadku problemów skórnych nie można wykluczyć tzw. rozpoznania na podstawie leczenia, co oznacza, że opiekun psa powinien uzbroić się w cierpliwość i zaufać lekarzowi weterynarii.

Jednocześnie, po konsultacji z weterynarzem, opiekun może wprowadzić domowe sposoby wspierające kondycję skóry i sierści. Należą do nich: dieta bogata w kwasy omega-3 i omega-6, łatwo przyswajalne białko pochodzenia zwierzęcego, witaminy oraz makro- i mikroelementy. Istotne będzie również regularne szczotkowanie sierści, kąpiele dostosowane do potrzeb psa oraz stosowanie odpowiednich kosmetyków pielęgnacyjnych, w tym płukanek leczniczych.

Po każdym spacerze warto sprawdzać skórę psa pod kątem obecności pasożytów. Konieczne jest też wprowadzenie stałej ochrony przed ektopasożytami – np. przy użyciu kropli typu spot-on lub obroży przeciwpasożytniczej.

Regularna aktywność fizyczna dodatkowo pomaga zapobiegać frustracji i stresowi, które często wynikają z braku ruchu i stymulacji psychicznej.

Bibliografia

N. Maritz, Gdy twój pies choruje, Wyd. RM, Warszawa 2010.

H. Niemand, P. Suter, Praktyka kliniczna: PSY, wyd. Galaktyka, Łódź 2003.

G. Richter, Księga zdrowia psa i kota, Wyd. Galaktyka,Łódź 2018.