Najlepsze efekty przy chorobie zwyrodnieniowej stawów przynosi połączenie działań medycznych z rehabilitacją. Należy pamiętać, aby w pierwszej kolejności skonsultować zwierzę z lekarzem weterynarii i zoofizjoterapeutą, aby dobrać odpowiednią terapię. Pierwsze działania zazwyczaj koncentrują się wokół zniesienia bólu. Istotna jest odpowiednio dobrana aktywność fizyczna, bezpieczne warunki środowiskowe i prawidłowa masa ciała psa, wspomagana odpowiednim żywieniem i suplementacją. Spacery psa powinny być kontrolowane za pomocą smyczy, niewskazany jest zrywny ruch czy niekontrolowane galopady np. wzdłuż płotu w ogrodzie. W warunkach domowych należy uważać i ograniczać psu zrywne, niekontrolowane aktywności, np. nagła reakcja na dzwonek do drzwi czy szczekanie za oknem.
W rehabilitacji możemy wyróżnić zabiegi takie jak:
Fizykoterapia
- Laseroterapia wysokoenergetyczna, o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i reparacyjnym. Wykazuje bardzo dobre i szybkie działanie już po pierwszych zabiegach.
- Fala uderzeniowa, przy zaostrzeniu objawów bólowych, ma działanie ograniczające ból, stymuluje procesy naprawcze, poprawia funkcjonalność tkanek
- Elektrostymulacja przeciwbólowa – TENS, prąd impulsowy, o małej częstotliwości działający przeciwbólowo
- Magnetoterapia wspierająca działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe
- Ultradźwięki terapeutyczne, zwiększające rozciągliwość tkanek, wykazujące działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, zmniejszające napięcie mięśniowe
Techniki ograniczające ból, uzupełniające, nieinwazyjne terapie przeciwbólowe:
- Plastrowanie dynamiczne, aplikacja przeciwbólowa
- Plastrowanie dynamiczne, aplikacja rozluźniająca napięte grupy mięśni
Masaż oraz inne techniki rozluźniające
Chorobie często towarzyszy zwiększone napięcie mięśni, na skutek bólu lub zmiany sposobu poruszania się. Zwierzę zmienia sposób poruszania się na taki, który oszczędza bolesną okolicę. Prowadzi to do kompensacji w postacie zwiększonego napięcia mięśni chorej okolicy, oraz zwiększenia napięcia mięśni stabilizujących prawidłową postawę, głównie mięśni brzucha i kręgosłupa. Dlatego tak ważna jest praca manualna przy chorobie zwyrodnieniowej stawów. Rozluźnienie mięśni, powięzi czy terapia stawów w znacznym stopniu poprawia ich ruchomość, zwiększa elastyczność tkanek, łagodzi ból i pozwala na lepsze funkcjonowanie.
Ćwiczenia bierne
Prawidłowo wykonane ćwiczenia bierne zwiększają zakres ruchu w stawach, rozciągają tkanki, jest to bierna gimnastyka dla mięśni. Ćwiczenia można wykonywać samodzielnie w domu po uprzednim przeszkoleniu u lekarza lub zoofizjoterapeuty.
Ćwiczenia aktywne
Ćwiczenia aktywne pozwalają na utrzymanie ruchomości stawów i przerwanie błędnego koła bólu. Utrzymanie prawidłowego zakresu ruchu w stawie, pozwala na zwiększenie siły mięśni stabilizujących staw. Aktywność fizyczna jest przy chorobie zwyrodnieniowej podstawą postępowania. Najważniejsze aby pies się nie zależał, należy motywować go do aktywności, nie wolno jednak robić tego na siłę, ale małymi krokami. Spacery powinny być częste i krótkie, szczególnie w początkowym etapie usprawniania należy być ostrożnym i zaczynać małymi krokami stopniowo zwiększając aktywność zwierzęcia.
Odpowiedni zestaw ćwiczeń lub aktywności, o które można uzupełnić spacery warto skonsultować z zoofizjoterapeutą, pomoże on dobrać odpowiednie ćwiczenia do wykonywania samodzielnie z psem w domu, lub podczas spacerów. Poprawnie dobrane ćwiczenia nie muszą równać się za zakupem kosztownych akcesoriów, można w bardzo prosty sposób zastosować przedmioty codziennego użytku i możliwości jakie daje nam otoczenie. Istotne jest, aby ćwiczenia były dynamiczne, statyczne ćwiczenia zwykle są bardzo nie komfortowe dla pacjentów z zaawansowaną chorobą zwyrodnieniową. Serie ćwiczeń powinny być krótkie, ale częste, optymalny ich plan ułoży zoofizjoterapeuta.
Ważne są ćwiczenia proprioceptywne. Propriocepcja czyli świadomość przestrzenna, czucie pozycji stawów w przestrzeni (wiem jak ułożone są moje kończyny bez konieczności spojrzenia na nie). Jest to cecha wrodzona rozwijana podczas złożonych przestrzennie ruchów. Ćwiczenia propriocepcji mają wpływ na wspieranie aktywnej stabilizacji stawów, stabilizację mięśni oraz prawidłową postawę, zmniejszają ryzyko urazów. Są to ćwiczenia na zmiennych płaszczyznach, dyskach sensorycznych, poprzeczkach, niestabilnych podłożach. W warunkach spacerowych możemy wzmacniać propriocepcję poprzez spacery na zmiennych podłożach (trawa, piasek, wysoki śnieg, kamyki, szyszki, chodzenie po delikatnych wzniesieniach itp.)
Bieżnia wodna
Środowisko wodne jest idealne dla psów z chorobą zwyrodnieniową stawów. Wypór wody zapewnia stabilizację i odciąża stawy, a co za tym idzie zmniejsza się masa ciała psa o około 60% przy zanurzeniu, a opór wody jaki zwierzę musi pokonywać idąc, wzmacnia mięśnie. Trening na bieżni wodnej poprawia wydolność układu sercowo-naczyniowego.
Modyfikacja otoczenia
jest istotną kwestią, która wspomoże czworonoga w walce z chorobą.
Jeżeli jest to możliwe warto wyeliminować z otoczenia psa schody, szczególnie konieczność schodzenia w dół, jest to bardzo mocno obciążająca aktywność. W mieszkaniu warto zapewnić psu stabilne podłoże, śliskie powierzchnie bardzo utrudniają psom poruszanie się, szczególnie w sytuacji problemów ze stawami. Przynajmniej na głównych ścieżkach komunikacyjnych psa warto rozłożyć nieśliskie dywany lub inne podkłady (typu drybed, czy „puzzle” pod sprzęt treningowy). Dobrze zapewnić psu możliwość swobodnego wejścia na kanapę, jeżeli do tej pory rutyną było, że z niej korzysta. Doskonałym rozwiązaniem są dostępne w internecie schodki i pochylnie umożliwiające psu bezproblemowe wejście. Istotne jest także zapewnienie psu odpowiedniego legowiska, nie może być zbyt twarde, aby nie pogłębiać problemów psa ani zbyt miękkie, aby mógł swobodnie z niego wstać. Na rynku dostępny jest szeroki wybór materacy ortopedycznych dla zwierząt, wskazane jest umieścić je w ciepłym miejscu w domu. Jeżeli psu sprawia kłopot pochylanie się do miski można zainwestować w specjalne stojaki podwyższające, gdzie ustawia się miski na takiej wysokości, aby pies nie musiał się nad nimi nadmiernie pochylać obciążając bolesne stawy. Ważne jest, by zwierzę przy misce miało stabilną postawę, nie rozjeżdżało się, więc i tutaj powinno się zadbać o zmianę powierzchnie pod łapami na stabilną. Istnieją także specjalnie składane rampy umożliwiające psom swobodne wejście do auta, można je kupić w sklepach internetowych.
Ponadto należy zadbać również o:
Masę ciała psa
Niezwykle istotna w terapii jest dieta, odpowiednie żywienie zwierzęcia i redukcja wagi. Utrzymanie odpowiedniej masy ciała, szczupła sylwetka ma kluczowe znaczenie dla zmniejszenia obciążenia chorych stawów, nadmierna waga pogłębia problemy psa i ogranicza jego możliwości poruszania się. Zmiana diety, odpowiednia ilość pożywienia, kontrolowanie ilości poprzez ważenie posiłków, kontrola ilości i jakości przekąsek przynoszą bardzo dobre rezultaty i widoczną poprawę stanu pacjenta, poprawiają komfort i wydłużają życie zwierzęcia. Redukcja wagi u otyłych zwierząt znacząco zmniejsza objawy wynikające ze zwyrodnieniowej choroby stawów.
Suplementacja
Warto dietę psa wzbogacić o nutraceutyki, dodatki żywieniowe, których celem jest poprawa prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz poprawa zdrowia i samopoczucia pacjenta. Przy doborze odpowiednich preparatów warto porozumieć się z lekarzem prowadzącym lub zoofizjoterapeutą. Podstawą do prawidłowego funkcjonowania organizmu są kwasy Omega 3, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Wykazują one działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, działają wspomagająco w terapii choroby zwyrodnieniowej stawów. W ofercie Game Dog znajdują się produkty Omega Fotre lub Krill Oil zawierające wysoko przyswajalne kwasy Omega 3. Ponadto warto również rozważyć suplementację preparatami wzmacniającymi chrząstkę i poprawiające ruchomość i elastyczność stawów. Doskonale sprawdzi się produkt AniFlexi + lub AniFlexi HA.
Trzeba pamiętać, że mimo podjętych działań będą występowały okresy nasilenia objawów, związane na przykład z pogodą, czyli sezonowe pogorszenie. Choroba zwyrodnieniowa stawów jest chorobą postępującą. Niestety nie ma możliwości wyleczenia zwierzęcia, kompleksowe działania mają na celu spowolnienie rozwoju choroby i zmniejszenie dyskomfortu.Łagodzenie objawów, utrzymanie organizmu w odpowiedniej kondycji, wzmocnienie siły i wytrzymałości mięśni, które stanowiących podporę dla stawów pozawala zapewnić zwierzęciu komfortowe i bezbolesne życie mimo choroby.